Tổng quan du lịch Nghệ An

Nằm trên dải đất miền Trung, cùng với các tỉnh Bắc Trung Bộ, Nghệ An đang vươn mình mạnh mẽ để thu hút khách du lịch và trở thành điểm đến, trung tâm du lịch của vùng Bắc Trung Bộ. Nghệ An có diện tích trên 16.400 km² (lớn nhất của Việt Nam) với dân số trên 3,4 triệu người, cách thủ đô Hà Nội 300 km về phía Nam, có vị trí nằm trên trục giao xuyên Việt cả về đường sắt và đường bộ, có sân bay, cảng biển, đồng thời là một trong những cửa ngõ quan trọng của hành lang kinh tế Đông Tây nối Việt Nam, Lào, Thái Lan, Myanma với biển Đông qua quốc lộ số 7, số 8 rất thuận lợi cho phát triển thương mại, du lịch và hợp tác quốc tế.       

Nguồn tài nguyên du lịch thiên nhiên của Nghệ An rất phong phú và đa dạng sắc màu. Đến với Nghệ An, vào mùa xuân du khách được tham quan trải nghiệm không gian văn hoá các lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc gắn với chiêm bái nhiều ngôi đền, chùa linh thiêng bậc nhất của xứ Nghệ An như lễ hội đền Cờn, thị xã Hoàng Mai; lễ hội đền Quả Sơn, huyện Đô Lương; lễ hội đền Bạch Mã, huyện Thanh Chương; lễ hội Vua Mai, huyện Nam Đàn; lễ hội đền Chín Gian, huyện Quế Phong; Nghi lễ Xăng Khan của đồng bào dân tộc Thái miền Tây Nghệ An; lễ khai bút Chùa Đại Tuệ, huyện Nam Đàn. Mỗi lễ hội là một bản sắc, giá trị riêng có của người dân địa phương tạo nên một bức tranh văn hoá lễ hội đa sắc màu thu hút du khách muôn phương.

Mùa hè du khách thoải mái vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng với 82 km bờ biển cát trắng, nắng vàng của nhiều bãi biển đẹp, trong xanh, sạch sẽ ở Nghệ An. Nổi tiếng với biển Cửa Lò với bãi tắm dài, thoải; tham quan 05 cây thị cổ, đền di tích quốc gia đặc biệt Nguyễn Xí; trải nghiệm các dịch vụ đẳng cấp tại khu VinWonders Cửa Hội; đi ca nô và cáp treo vượt biển với chiều dài hơn 3,5km tham quan đảo Ngư cách bờ biển 0,5km; lướt môtô nước; tham quan làng chài cổ Nghi Thuỷ; tham quan và mua sắm làng nghề nước nắm Hải Giang 1, cá thu nướng và chợ hải sản; chơi golf tại sân golf 18 lỗ Cửa Lò golf resort. Ngoài ra khu Mey resort Bãi Lữ, huyện Nghi Lộc, các khu du lịch ven biển Diễn Thành, huyện Diễn Châu, biển Quỳnh, huyện Quỳnh Lưu và Thị xã Hoàng Mai với nhiều bãi tắm nguyên sơ, hải sản tươi ngon nức tiếng gần xa. Vào tháng 5 lịch sử du khách về tham quan khu di tích Quốc gia đặc biệt Kim Liên, nơi lưu giữ những giá trị di sản vô giá về quê hương, gia đình và thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và vào ngày 09/5/2025 tổ chức khai mạc Lễ hội Làng Sen và khánh thành tượng đài “Bác Hồ về thăm quê”, chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025).

Ngược lên miền núi du khách được trải nghiệm khu dự trữ sinh quyển Thế giới miền Tây với tổng diện tích gần 1,3 triệu ha được UNESCO công nhận vào ngày 18/9/2007, bao gồm các huyện: Tân Kỳ, Thanh Chương, Anh Sơn, Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn, Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Quế Phong. Khu dự trữ sinh quyển rất đa dạng, phong phú về tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên văn hóa. Nơi đây có sông Giăng, đập Phà Lài, Thác Kèm, bản Nưa, Khe Rạn, bản Xiềng, VQG Pù Mát, tộc người Đan Lai... (huyện Con Cuông), rừng Săng lẻ, Khe Cớ...(huyện Tương Dương), Mường Lống (huyện Kỳ Sơn) theo tuyến đường 7 nối tỉnh Xiêng Khoảng (Lào) và các huyện theo tuyến đường 46, đường 48 (các homestay, Farmstay, Thác Bảy Tầng, Sao Va, Hang Bua, hang Thẩm Ồm, Thẩm Chạng)....; Các huyện miền Tây có hệ thống các di tích và lễ hội đa dạng vào mùa Xuân như: di tích và lễ hội đền Choọng (huyện Quỳ Hợp), lễ hội đền Chín Gian (huyện Quế Phong), đền Vạn - Cửa Rào (huyện Tương Dương), lễ hội Hang Bua (Huyện Quỳ Châu), lễ hội Mường Ham (huyện Quỳ Hợp), lễ hội Môn Sơn Lục Dạ (Con Cuông), đình Võ Liệt, lễ hội Đền Bạch Mã (Thanh Chương), Lễ hội Bươn Xao (Tân Kỳ)... Đây là nguồn tài nguyên có giá trị nổi bật để đầu tư khai thác phát triển loại hình du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm mạo hiểm gắn với văn hóa bản địa.

Nghệ An là vùng đất có lịch sử văn hóa lâu đời và truyền thống đấu tranh cách mạng. Tính đến nay có trên 495 di tích, danh thắng được xếp hạng, trong đó có 06 di tích Quốc gia đặc biệt, trên 145 di tích Quốc gia và trên 344 di tích cấp tỉnh và có 09 di sản văn hóa phi vật thể đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là: Lễ hội đền Cờn (Hoàng Mai), Lễ hội đền Chín Gian (Quế Phong), Nghi Lễ Xăng Khan của dân tộc Thái ở các huyện miền núi tỉnh Nghệ An, Lễ hội đền Quả, lễ hội đền Nguyễn Cảnh Hoan (Đô Lương) và Lễ hội đền Thanh Liệt (Hưng Nguyên), Lễ hội đền Ông Hoàng Mười (Hưng Nguyên), Lễ hội Đền Bạch Mã (Thanh Chương), Lễ hội Đền Yên Lương (Cửa Lò).

Bên cạnh đó, Nghệ An còn có nhiều di sản văn hoá phi vật thể có giá trị như văn học dân gian, ca múa nhạc dân gian, các phong tục tập quán, lễ hội, văn hoá ẩm thực, làng nghề truyền thống… trong đó Dân ca Ví, giặm Nghệ Tĩnh là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Đó là nguồn tài nguyên quý giá để tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn.

Hệ thống cơ sở dịch vụ trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng được phát triển đa dạng. Đến nay, toàn tỉnh có trên 960 cơ sở lưu trú du lịch với trên 23.000 phòng, trong đó có 04 khách sạn 5 sao, 11 khách sạn 4 sao, 28 khách sạn 3 sao và hơn 20 khách sạn 1-2 sao.

Các sân golf 18 lỗ tại Cửa Lò, Mường Thanh Golf Club Diễn Lâm với đầy đủ các dịch vụ. Bên cạnh các khu du lịch sinh thái văn hoá bước đầu được đầu tư nhằm khai thác tiềm năng du lịch của địa phương.

Toàn tỉnh có 69 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành, trong đó có 34 doanh nghiệp, văn phòng, đại lý kinh doanh dịch vụ lữ hành quốc tế và 35 doanh nghiệp kinh doanh nội địa. Đội ngũ hướng dẫn viên nội địa và quốc tế và các hướng dẫn viên tại điểm ngày càng chuyên nghiệp và được tập huấn và đào tạo lại bài bản sẵn sàng phục vụ khách du lịch một cách thích ứng, linh hoạt, an toàn và chu đáo khi đến Nghệ An.

Các cơ sở nhà hàng, dịch vụ ăn uống, mua sắm, trải nghiệm, phố đi bộ, chợ đêm, đường hoa, các khu vui chơi giải trí cũng phát triển mạnh mẽ, đủ khả năng cung cấp các sản phẩm, dịch vụ có chất lượng cho khách du lịch khi đến Nghệ An, nhất là các món ẩm thực độc đáo (Món Lươn, Cam Vinh, các loại hải sản, ẩm thực đồng bào dân tộc Thái...), mang đậm bản sắc văn hóa Xứ Nghệ.

Trong năm 2025 thành phố Vinh khai mạc Lễ hội du lịch biển Cửa Lò vào ngày 19/4 với chương trình nghệ thuật đặc sắc và màn pháo hoa cùng trình diễn ánh sáng drone kết hợp với âm thanh. Lễ hội làng Sen sẽ tổ chức chuỗi các hoạt động: khai mạc Lễ hội Làng Sen năm 2025 và khánh thành tượng đài “Bác Hồ về thăm quê”, chào mừng kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025), cuộc thi Hoa hậu Du lịch “Sen”, tổ chức không gian ẩm thực du lịch Sen, các gian trưng bày quảng bá sản phẩm OCOP, khánh thành công trình Thác 9 tầng tại Khu mộ bà Hoàng Thị Loan, huyện Nam Đàn, chương trình nghệ thuật “Từ Làng Sen đến thành phố Hồ Chí Minh”, tổ chức Triển lãm không gian di sản văn hóa, nghệ thuật “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người”, Triển lãm ảnh “Đất nước, con người ASEAN”. Ngoài ra thành phố Vinh còn có thêm nhiều điểm mới để thu hút du khách như: Khu phố đêm và tuyến phố đi bộ đường Nguyễn Huệ - phường Nghi Thu vào các tối thứ 6 đến CN hàng tuần (từ 18h đêm trước đến 6h sáng hôm sau); làm mới các điểm check-in hoa Cúc biển tại bán đảo Lan Châu, Quảng trường Bình Minh, cảng cá và cầu Cửa Hộị, làng chài Nghi Thủy, khu bảo tồn hoa cúc biển; khu vui chơi giải trí Cửa Hội (VinWonders Cửa Hội) với 8 phân khu chức năng, bao gồm tuyến cáp treo vượt biển với chiều dài hơn 3,5km ra Đảo Ngư; khu dịch vụ ẩm thực gồm phố và chợ đêm; khu công viên nước; khu trò chơi giải trí; khu thể thao bãi biển; đường trượt leo núi xung quanh đảo Ngư; bãi tắm đảo Ngư; nhà hàng ẩm thực; khách sạn 5 sao...Khác biệt, đổi mới năm 2025 biển Cửa Lò sẽ bố trí wi-fi miễn phí, các vị trí tắm tráng miễn phí và bãi xe công cộng miễn phí cho người dân và du khách đến Cửa Lò.

Các sản phẩm du lịch mạo hiểm “Chinh phục đỉnh Puxailaileng” (Kỳ Sơn) - nơi được xem là “nóc nhà của dãy Trường Sơn Bắc”, tour caravan “Khám phá cung đường miền Tây Nghệ An” và sản phẩm du lịch sinh thái trải nghiệm "Chèo thuyền Kayak - đi bộ, leo núi (trekking) - đạp xe địa hình leo núi (mountain biking)" từ Phà Lài, Bản Xiềng đi bản Cò Phạt, xã Môn Sơn, Vườn quốc gia Pù Mát (Con Cuông); du lịch cộng đồng, sinh thái tại Rừng Săng lẻ (Tương Dương)...trên tuyến quốc lộ 7 để phục vụ nhu cầu của khách du lịch và các sản phẩm du lịch trải nghiệm các vườn hoa, các farmstay tại huyện Nam Đàn, Anh Sơn, Con Cuông, Nghĩa Đàn, thị xã Thái Hòa.

Hiện nay, Nghệ An có các tuyến bay nội địa đến thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Lạt, Buôn Ma Thuột, Pleiku, Nha Trang, Phú Quốc để phục vụ du khách. Tuy nhiên dự kiến đến tháng 6 năm 2025 đến tháng 10 năm 2025 Cảng hàng không quốc tế Vinh tạm đóng cửa sân bay Vinh để mở rộng, cải tạo sân đỗ máy bay bảo đảm khai thác 9 vị trí đỗ các loại máy bay code C.

Năm 2025, Du lịch Nghệ An phấn đấu đón 6.100.000 lượt khách du lịch lưu trú, trong đó có 130.000 lượt khách quốc tế, doanh thu dịch vụ du lịch đạt 11.800 tỷ đồng.