ĐỀN THỜ HAI QUẬN CÔNG TRẦN HƯNG HỌC
VÀ TRẦN HƯNG NHƯỢNG - THANH CHƯƠNG
Đền thờ quận công Trần Hưng Học và Trần Hưng Nhượng thuộc xã Thanh Xuân, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.
Trần Hưng Học và Trần Hưng Nhượng được sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho học và võ nghệ. Thân phụ của hai ông là cụ Trần Văn Cảnh - từng giữ chức Cẩm vệ y, Đô đốc chỉ huy sứ đời vua Lê Thần Tông (1623), là người tài năng đức độ. Sau khi cụ mất, được nhân dân ở 4 xã và 2 giáp của tổng Bích Triều (nay là xã Thanh Xuân) tôn làm Thành hoàng, được thờ cúng ở đình làng và khắc tên vào bia đá để ghi nhớ và lưu truyền. Trần Hưng Học là con cả, sinh năm Tân Mùi (1631); Trần Hưng Nhượng là con thứ, sinh năm Ất Hợi (1635).
Hai ông đã có công lớn trong việc góp phần cùng với quân Trịnh giải phóng huyện Thanh Chương, tiếp theo, giải phóng 7 huyện ở mặt Nam sông Lam vùng Nghệ An. Sau khi quân Trịnh đại thắng, anh em Trần Hưng Học, Trần Hưng Nhượng được xét công ban thưởng và phong chức tước.
Sau khi hai phe Trịnh - Nguyễn đình chiến, lấy sông Giăng làm biên giới chia cắt giữa hai miền. Phía Bắc, nhà Trịnh giao cho anh em Trần Hưng Học, Trần Hưng Nhượng cầm quân phòng thủ. Bằng tài năng và đức độ của mình, hai ông đã giúp Nhân dân có cuộc sống no ấm, thanh bình, được nhân dân hết lời ca ngợi. Năm Quý Sửu (1673), Trần Hưng Học bị bệnh mất, thọ 43 tuổi. Ông được vua Lê truy tặng tước Nhuận Quận công.
Tháng giêng năm Giáp Dần (1674), vua Lê điềuTrần Hưng Nhượng về kinh, phong chức Phó cai đội, cai quản đội quân Ưu tiền thuộc vệ quân Thị hậu của triều đình. Đến tháng 10 năm Ất Hợi (1695), ông được thăng chức Tham đốc, tước Quận công. Những năm cuối đời, khi an trí ở địa phương, Trần Hưng Nhượng vẫn đóng góp công sức của mình vào việc mở mang kinh tế, bảo vệ quê hương. Năm Vĩnh Thịnh thứ 6 (1710) ông mất, thọ 76 tuổi.
Để ghi nhớ công ơn của anh em gia tộc Trần Hưng, nhân dân vùng đất Bích Triều đã lập các đền thờ Trần Hưng Học, Trần Hưng Nhượng, Trần Hưng Thi ở xã Thanh Xuân, huyện Thanh Chương. Hiện nay ở các đền thờ này còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá, ghi dấu công lao to lớn của các ông trong sự nghiệp bảo vệ và chấn hưng đất nước. Năm 1996, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin đã ký Quyết định công nhận đền thờ Trần Hưng Học, Trần Hưng Nhượng là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Đây là niềm tự hào to lớn và là tài sản tinh thần vô giá của gia tộc Trần Hưng cũng như của Nhân dân vùng đất Thanh Chương giàu truyền thống yêu nước.
